Ατυχήματα και πόνος

Ατυχήματα, πόνος και ερωτήματα
μαθαίνεται και συνηθίζεται ο πόνος;

Να γιατί δεν έγραψα σχεδόν τίποτα τόσες μέρες!

Το απόγευμα του Σαββάτου είχαμε ένα ατύχημα: ο μικρός ξέφυγε από την προσοχή μας και κατάφερε να ρίξει πάνω του μια κούπα καφέ που μόλις είχε βγει από το μπρίκι.
Το αποτέλεσμα ήταν εκτεταμένα εγκαύματα, κυρίως στο στήθος και στο δεξί χέρι και, σε μικρότερο βαθμό και έκταση, στο σαγόνι και στην κοιλιά. Στη φωτογραφία φαίνεται μόνο ένα μικρό μέρος στο χέρι, που έχει σχεδόν επουλωθεί και η αλοιφή που έχει νοτίσει την περιοχή του στήθους. Οπως μας είπε ο χειρούργος που του έδωσε τις πρώτες βοήθειες, το πρόβλημα δεν ήταν τόσο η ένταση όσο η έκταση των εγκαυμάτων, που έκανε το παιδί να χάνει γρήγορα θερμοκρασία.
Οι προηγούμενες εμπειρίες του ήταν μόνο οι συνηθισμένες πτώσεις, με μικρομώλωπες που εξαφανίζονταν σε λίγες μέρες.
Για την ιστορία να πω οτι το σοκ ήταν μέγάλο, τόσο για τον μικρό όσο και για μας, ειδικά στην αρχή που ακούγαμε απίστευτα αντιφατικές γνώμες από συγγενείς και φίλους. Το παιδί βίωνε τον πόνο, τόσο με το αρχικό κάψιμο, όσο και με τις πρώτες αλλαγές που σίγουρα ήταν επώδυνες.

Τώρα που τα πράγματα εξελίσσονται φυσιολογικά, σκέφθηκα να μοιραστώ έναν προβληματισμό - ένα ερώτημα που μάλλον δεν έχει ξεκάθαρη απάντηση και θα χαιρόμουν να ακούσω γνώμες και εμπειρίες.
Ο πόνος πρέπει να είναι προδιαγεγραμμένο μέρος της εκπαίδευσης του παιδιού;


Σαν παιδί είχα αρκετά ατυχήματα, από πολύ μικρός, εκτός από τα συχνά και πολύ συνηθισμένα (γδαρσίματα, μώλωπες, κλπ). Από την άλλη πλευρά, η γυναίκα μου την έβγαλε μόνο με γρατζουνιές κι αυτές ελάχιστες - προφανώς ήταν φρόνιμο παιδί :)
Αυτό μας κάνει να βλέπουμε λίγο διαφορετικά το θέμα των ατυχημάτων του παιδιού.

Παραθέτω ορισμένα από τα δικά μου που, για διαφορετικούς λόγους, θυμάμαι καλά και τα οποία ίσως βοηθήσουν στη συζήτηση :

1. πέντε ετών, γλύστρημα, πτώση και σούρσιμο στο πεζοδρόμιο - έβγαλαν δυο χαλικάκια από το δέρμα και το έραψαν με τρία "τσιμπιδάκια" (τότε δεν υπήρχε η ειδική κλωστή)
2. δέκα ετών, παίζοντας κρυφτό, κάνω βουτιά χωρίς να προσέξω ένα κατακόρυφο σιδερένιο στήριγμα σε σχήμα Γ, το οποίο καρφώθηκε στο πόδι μου σκίζοντας ένα κομμάτι - με πήγαν σε στρατιωτικό γιατρό ενώ κρατούσα το κομμάτι με το χέρι για να μην πέσει κάτω (από μια πετσούλα κρεμόταν) και το έραψε χωρίς αναισθητικό (δώδεκα ράματα)
3. δεκαοκτώ ετών αφήνω το μισό μου μπούτι πάνω στην εξάτμιση της αγαπημένης μου εντούρο και ταυτόχρονα σκίζω το γόνατο του άλλου ποδιού - για να μην τρομοκρατήσω τους γονείς μου (άλλωστε "ήμουν μεγάλος") αλλά κυρίως για να μην μου απαγορεύσουν τη μηχανή, δεν τους λέω τίποτα και δεν κάνω τίποτα εκτός από το να βουτήξω στη θάλασσα (καλοκαίρι και μόνος στο εξοχικό) και να περιμένω δυο μέρες ξαπλωμένος στο σπίτι να ξεραθούν και να θρέψουν οι πληγές - τελικά το πήραν χαμπάρι απορώντας που έμενα συνέχεια σπίτι και ήρθαν να δουν τι συμβαίνει, αλλά αυτό είναι άλλη ιστορία :)

Από το πρώτο ατύχημα θυμάμαι μόνο τη σκηνή της πτώσης και τίποτα περισσότερο, παρότι έχω ακόμα τα σημάδια από τα τσιμπιδάκια, αν και είναι κάπως αχνά σήμερα. Μερικές φορές μάλιστα σκέφτομαι οτι ίσως να μην θυμάμαι τη σκηνή καθαυτή, αλλά να μου έχει εντυπωθεί από τις περιγραφές των γονιών μου.

Το δεύτερο ατύχημα το θυμάμαι καλά. Θυμάμαι ιδιαίτερα πόσο ψυχρά αντιμετώπισα το ατύχημα αυτό καθαυτό και πόσο φόβο και πόνο ένιωσα στη διαδικασία του ραψίματος (μου είχαν βάλει στο στόμα δυο μαντήλια!). Την ώρα του ατυχήματος δεν είχα πάρει χαμπάρι τίποτα, πέρα από ένα μικρό πόνο που νόμιζα για γρατζουνιά. Αργότερα, όταν σηκώθηκα για να συνεχιστεί το παιχνίδι, ένιωσα την σαγιονάρα να πλατσουρίζει και χρειάστηκε να πάω στο φως (ήταν νύχτα) για να ανακαλύψω οτι... υπάρχει μια τρύπα στο πόδι μου (αυτό ακριβώς φώναξα στην παρέα μου)!
Στην αρχή ο πόνος ήταν ελάχιστος - ο φόβος ίσως ήταν λίγο περισσότερος, σίγουρα πάντως ήταν λίγος. Οι δικοί μου όμως πήραν μια απίστευτη τρομάρα βλέποντα τη (μεγάλη) πληγή, την οποία πιθανότατα μου μετέδωσαν και ο φόβος μου γινόταν σιγά σιγά τρόμος, παρότι μέχρι να βρεθεί γιατρός και να πάμε τελικά, ο πόνος συνέχιζε να είναι ελάχιστος.

Το τρίτο ατύχημα το θυμάμαι επίσης καλά (και μια άλλη ψυχή επίσης, αφού της έμεινε μια κοκκινίλα στο γόνατο από στιγμιαία επαφή με την εξάτμιση). Ανάμεσα στα άλλα θυμάμαι τη μωρωδιά του καμμένου δέρματος - σα να ψήνεις παϊδάκια :)
Οπως είπα, ήμουν "μεγάλος" μεν για να ανησυχήσω τους δικούς μου, αλλά όχι αρκετά μεγάλος για να πάω σε ένα γιατρό (σιγά μωρέ, θα περάσει). Πήγα απλώς στη θάλασσα και βούτηξα, μιας και ήξερα οτι το αλάτι ψήνει τις πληγές. Το μόνο που με ένοιαζε πραγματικά ήταν μην τυχόν και το μάθουν οι δικοί μου και μου πάρουν τη μηχανή.

Αλλες ιστοριούλες:

• Μεγαλώνοντας, ανακαλύπτω οτι φοβάμαι και αποφεύγω τον προγραμματισμένο πόνο (πχ οδοντίατρος: ξέρει καλά οτι χωρίς ένεση δεν κάθομαι καν στην καρέκλα) ενώ ανέχομαι (έως και αδιαφορώ) για τον ξαφνικό, από ατύχημα (πχ χτυπήματα, καψίματα, κοψίματα).
• Πριν λίγα χρόνια, ο γιός του κουμπάρου μας, ετών 18 τότε, χτύπησε στον αστράγαλο και η κουμπάρα μας φαγώθηκε να πάει στο νοσοκομείο κλπ. Το τραύμα δεν ήταν σημαντικό, οπότε της πρότεινα να αφήσει το παιδί έτσι (άλλωστε κι αυτός το αντιμετώπιζε χαλαρά) για να "μάθει τον πόνο".
• Βλέπω σήμερα το γιο μου, που παρότι πονάει ελάχιστα τώρα πια (και μόνο όταν καθαρίζουμε το τραύμα), γκρινιάζει προκαταβολικά στην ιδέα, φοβούμενος οτι θα πονέσει.
  Μέχρι πριν από το ατύχημα, είχε διάφορες πτώσεις, αλλά τις αντιμετώπιζε πολύ καλά. Σιγά σιγά καταλαβαίνει οτι "όταν ο μπαμπάς λέει πρόσεχε, υπάρχει κίνδυνος". Επίσης, είναι πολύ προσεκτικός στο πώς σκαρφαλώνει (παντού) και όταν δεν μπορεί να κατέβει, έχει μάθει να περιμένει, φωνάζοντας "κάτω".

Τελικά, νομίζω οτι η εκπαίδευση του παιδιού θα πρέπει να περιλαμβάνει "προγραμματισμένες δόσεις" πόνου, ώστε να μην βρεθεί προ απροόπτου και του μείνουν ψυχικά τραύματα, τα οποία είναι μάλλον πιο σημαντικά από ένα σημάδι στο γόνατο.