Ελληνικά και διαδίκτυο

[Οι χρονολογίες από μνήμης, αλλά δεν κάνω μεγάλα λάθη - κρατάω αρχείο από τότε, αν χρεαστεί]

Γύρω στο 1992, οι Έλληνες (πόσο άσχημος δείχνει ο τόνος αν έχεις συνηθίσει άτονα κεφαλαία!) φοιτητές στην Αγγλία ήταν ο κύριος λόγος που γενικεύτηκε η χρήση λατινικών χαρακτήρων για την ελληνική γραφή.

[
Κάποιοι λίγοι θα θυμούνται την ariadne, τον leon, τον vgeor... και, κάποιοι τυχεροί, τον isosun.
Ηταν, κατά σειρά, τα αναγνωριστικά του δικτύου, του μηχανήματος και του διαχειριστή, του πρώτου ουσιαστικά συστήματος στην Ελλάδα, που έδινε πρόσβαση στο -μικρούλι τότε- διαδίκτυο, σε όποιον ήθελε. Το τελευταίο, ήταν το απόλυτο μηχανάκι για όσους ήξεραν -και ζητούσαν- κάτι παραπάνω.
]

Εκείνο τον καιρό, πολύ απλά, δεν υπήρχε κανένας άλλος τρόπος να γράψεις ελληνικά, ειδικά σε κάποιον εκτός Ελλάδας. Τελεία.

• Γραμματοσειρές και πρότυπα
  
  Για χρήση εντός των τειχών, υπήρχαν (ή προέκυψαν σύντομα) διάφορες λύσεις, με πιο επιτυχή (αλλά και εκτός λογικής) τη λύση των ελληνικών της Apple και της εδώ αντιπροσωπείας (Rainbow), τα οποία, παρομοίαζαν στο πρότυπο IBM 851. Στην πράξη, δυστυχώς, χρησιμοποιούσαν τον ίδιο κωδικό γράμματος όταν η γραφή ήταν ίδια. Με άλλα λόγια, αν πατούσες Α στο πληκτρολόγιο, δεν υπήρχε κανένας τρόπος να ξεχωρίσεις αν ήταν ελληνικό Α ή αγγλικό... αλλά τη δουλειά τους την έκαναν (κάπως έτσι γενικεύτηκε η χρήση υπολογιστών σε περιοδικά και εφημερίδες).
  
  Λίγο η καθυστέρηση (και ίσως αδιαφορία) του ΕΛΟΤ, λίγο η μικρή διείσδυση των υπολογιστών, τα ελληνικά άργησαν να αποκτήσουν πρότυπο και -κυρίως- ακόμα περισσότερο να καθιερώσουν το ένα και μοναδικό πρότυπο που θα επέτρεπε σε οποιονδήποτε να γράφει ελληνικά με τη βεβαιότητα οτι και οι άλλοι θα διαβάζουν αυτά που έγραφε.
  
  Έτσι, φτάσαμε (το 1998) να έχουμε πάνω από δέκα, από πλήρως συμβατά έως πλήρως ασύμβατα μεταξύ τους, πρότυπα!
  Ιδού οι τρεις πιο δημοφιλείς -και απολύτως ασύμβατες- ομάδες, τότε:
  OEM/PC/IBM 437 και ΕΛΟΤ 737
  ISO 8859-7 ή Latin-7 (ΕΛΟΤ 928) (Windows-1253)
  IBM 851 και ΕΛΟΤ 823 (τα ελληνικά του Μακ, βασικά)
  
  (Σε κάθε γραμμή αναφέρονται πρότυπα ίδια ή σχεδόν ίδια μεταξύ τους)
  
  
  
• Προβλήματα μετάδοσης-διανομής
  
  Το δεύτερο πρόβλημα, που κράτησε ως το 2000, είχε να κάνει με τη μετάδοση των ελληνικών.
  Εντάξει, τα γράφουμε, αλλά πρέπει και κάπως ο αποδέκτης να λάβει αυτό που γράψαμε.
  Το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο όμως, ήταν ακόμα 7-bit, στις περισσότερες περιπτώσεις.
  Αυτό σημαίνει οτι, τα ελληνικά του ΕΛΟΤ 928 (που αργότερα -και σωστά- θα καθιερώνονταν) δεν μπορούσαν να μεταδοθούν, παρά μόνο με κάποιο "κόλπο".
  Το "κόλπο" αυτό ανέλαβαν τα πρότυπα UUencode, Bixhex, MIME (που -κατά μια έννοια- επικράτησε).
  Καλά το μαντέψατε - κι αυτά λίγο-πολύ ασύμβατα μεταξύ τους :)
  
  
  
• Σήμερα
  
  Ακόμα και σήμερα που, υποτίθεται οτι, έχουμε λύσεις για τα πάντα, εξακολουθούν να υπάρχουν κάποια προβλήματα.
  Το σημαντικότερο είναι οτι, ενώ έχει γενικευτεί ή χρήση του προτύπου UTF-8 (μέρος του Unicode που καλύπτει τα πάντα αλλά είναι και ιδιαίτερα "δαπανηρό"), πολλοί εξακολουθούν να χρησιμοποιούν το Iso-8859-7, για διάφορους λόγους (οικονομία, αδυναμία, αδιαφορία κυρίως).
  Θα το έχετε ίσως προσέξει σε κάποιες ιστοσελίδες που δεν διαβάζονται (λόγω λάθους του δημιουργού τους) και πρέπει να ζητήσετε "αλλαγή κωδικοποίησης" για να εμφανιστούν σωστά.
  Επίσης, αν κάποιος έχει ανάγκη τα κινέζικα, ειδικά τα παραδοσιακά, είναι αναγκασμένος να χρησιμοποιεί το πλήρες Unicode, κι αυτό ενέχει τον κίνδυνο να μην είναι αναγνώσιμος σε αρκετούς (στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο).
  
  
  
• Η δική μου ιστοριούλα:
  
  Το 1995 εμφανίστηκε το πρόγραμμα Pegasus Mail για PC.
  Έφτιαξα μια γραμματοσειρά και έκανα μια μικρή μετατροπή στο πρόγραμμα, ώστε να μπορεί να γράφει-στέλνει και να αναγνωρίζει-δέχεται ελληνικούς χαρακτήρες.
  Το ζευγαράκι αυτό μοιράστηκε σαν "πλήρη ελληνικά στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, για Windows" και... πρόκοψε.
  Λίγο αργότερα, έκανα μια σειρά αλλαγές και προσθήκες στο πρόγραμμα Majordomo (δημιουργία και διαχείριση λιστών μηνυμάτων -mailing lists), με σκοπό την πλήρη και σωστή αναμετάδοση των ελληνικών.
  Τόσο με ενθουσίασε το γεγονός ώστε ζήτησα από τη μέλλουσα σύζυγό μου να φτιάξει ένα λογότυπο για το majordomo, (που έγινε δεκτό και χρησιμοποιήθηκε - το χταποδάκι με τους φακέλλους, για όσους θυμούνται).
  
  Σαν επιστέγασμα, το 1996, έφτιαξα μερικές λίστες μηνυμάτων, βασισμένες στο "ενισχυμένο" majordomo και με "πειραγμένο αναμεταδότη" (SMTP), που -για πρώτη φορά αν δεν κάνω λάθος- επέτρεψαν ομαδική επικοινωνία στα ελληνικά, μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.
  Μία από αυτές, γνώρισε ιδιαίτερη επιτυχία και μου επέτρεψε να γνωρίσω πολλούς και ενδιαφέροντες (για μένα τουλάχιστον) ανθρώπους.
  Ηταν η λίστα Λόγος, για λογοτεχνία και πολιτισμό.
  [
  Δεν αναφέρω ονόματα, εκτός από ένα, μιας και δε βρίσκεται πια μαζί μας για να με "μαλώσει":
  Φόρος τιμής στον Νίκο Νικολαΐδη, το σκηνοθέτη, που εκτίμησα όσο ελάχιστα άτομα.
  ]
  
  
  
• Στο "δια ταύτα"
  
  1) Μην θεωρείτε την ελληνική γραφή απόλυτα δεδομένη. Δεν ήταν πάντα έτσι, ενώ κάποιοι, για διάφορους λόγους, απλά δεν μπορούν να γράψουν -ή να μεταδώσουν- ελληνικά, ακόμη και σήμερα. Είναι ελάχιστοι, αλλά υπάρχουν.
  
  2) Τα grenglish (έτσι τα έλεγα εγώ γιατί απλώς με βόλευε τεχνικά το αρχικό "GR-EN") είναι μια μόδα τώρα πια. Δεν είναι πια ανάγκη (εκτός ελαχίστων -και σπανίων- εξαιρέσεων). Και, σαν μόδα, αργά ή γρήγορα θα απαξιωθούν - κατά τη γνώμη μου. Ειδικά όταν γίνει πιο εύκολη η εναλλαγή ελληνικών-αγγλικών στα παντός είδους "συστήματα εισαγωγής λόγου" (πληκτρολόγια). Επίσης, δεν έχουν ορθογραφία - ela re Mitso, ela re Mhtso, ela re Mits - όλα "σωστά" είναι.
  
  3) Εσείς μεν χρησιμοιείτε -οι περισσότεροι- UTF-8, αλλά εγώ ο ρομαντικός έχω ακόμα ένα αρχαίο πρόγραμμα, το Eudora, που δεν τα διαβάζει, εκτός αν βρίσκονται σε σωστό (τεχνικά) περιτύλιγμα HTML, κάτι που συνήθως συμβαίνει. Δυστυχώς όχι πάντα. Έτσι, αναγκάζομαι, για όσα θεωρώ οτι αξίζει να διαβαστούν, να επιστρατεύω κάποιο πρόγραμμα-φυλλομετρητή (browser). Ισως δεν είμαι ο μόνος!
  
  4) Αν βρείτε ορθογραφικά λάθη, δηλώνω ευθαρσώς οτι δεν χρησιμοποιώ κανένα έξυπνο πρόγραμμα εισαγωγής κειμένου - το Σημειωματάριο (Notepad) να είναι καλά (κι αυτό μόνο όταν γράφω σεντόνι σε δόσεις και πρέπει να αποθηκεύω ενδιάμεσα).
  Τα υπόλοιπα τα αναλαμβάνει το μάτι και η λογική, άρα όλο και κάτι μπορεί να ξεφύγει, άρα μήν βαράτε τον πιανίστα.